Wat is een essentiële olie?
De chemie achter essentiële oliën
Alles is scheikunde, chemie. Elke cel, weefsel en orgaan in het lichaam doet zijn werk door gebruik te maken van enzymen, receptoren en andere proteïnen om samen te werken, af te breken en te herorganiseren van de chemische verbindingen in biologische moleculen. De unieke chemische structuur van een essentiële olie is wat de olie instaat stelt om een bepaald effect te hebben op onze lichaamssystemen. Moleculen in essentiële oliën kunnen, selectief, de functie van onze subcellulaire structuren, die ervoor zorgen dat we in leven
blijven, ondersteunen.
Je kant ze indelen in 2 groepen gebaseerd op hun chemische samenstelling, het chemotype (CT): de monoterpenen en sesquiterpenen.
Oliën met een monoterpene achtergrond hebben een herstellende/restoring, opbeurende/uplifting, energie opwekkende/energizing, verduidelijkende/clarifying, kalmerende/calming werking. Ze hebben een sterk effect op de celmembranen omdat ze zo klein zijn dat ze tussen vetmoleculen passen die het celmembraan vormen. Eenmaal in de cel gaan ze meteen op hun doel af en doen hun werk.
De sesquiterpenen hebben een verzachtende/soothing en stabiliserende/stabilizing werking. Ze zijn minder volatiel dan monoterpentenen en zijn daarom algemeen minder aanwezig in oliën. Ook zijn ze niet klein genoeg om in cellen te geraken maar door hun unieke structuren kunnen ze zich wel vastmaken aan proteïnes waardoor hun activiteit beïnvloed wordt. Ze staan bekend om het activeren van diverse receptoren aan het celoppervlak.
Een korte uitleg bij bovenstaande termen:
Herstellend/restoring: ze zorgen voor emotionele en fysieke ondersteuning. Ze zijn er om het lichaam te helpen aansterken, herleven en het heeft een verjongend effect op het lichaam en de zintuigen.
Verduidelijkend/clarifying: zoals de naam reeds zegt helpen deze oliën je bepaalde zaken “duidelijk te maken”, inzicht te geven. Cutaan worden ze gebruikt voor een verbetering van de huid(-skleur en voorkomen) en olfactorisch kunnen ze gebruikt worden onzekere en dubbele gevoelens te sussen, even te laten bezinken en op te lossen.
Kalmerend/calming: dit zijn klassieke oliën voor gevoelens van relaxatie op fysiek en mentaal vlak te bevorderen. Ze worden meestal gebruikt voor stressverlichting, meditatie en ter voorbereiding op de slaap (slaapritueel).
Verzachtend/soothing: deze oliën helpen bij het verlichten van problemen op zowel emotioneel als fysiek vlak. Ze zijn bedoeld om te troosten en gerust te stellen als dat nodig is.
Stabiliserend/stabilizing: deze oliën helpen om je zenuwen onder controle te krijgen. Stabiliserende oliën moedigen een persoon zijn gevoelens aan om van die (emotionele) rollercoaster te komen en weer stabiel met 2 voetjes op de grond te gaan staan.
Al deze info kan je terugvinden op het ‘doTERRA oil chemistry wheel’. Hiermee leer je oliën beter begrijpen en toepassen en kan je zelf oliën blenden/mixen.
Wat is een essentiële olie en waar komt ze vandaan?
Essentiële oliën verkrijgen we dankzij aromatische planten die aromatische verbindingen bezitten. Die verbindingen beschermen de plant tegen indringers of trekken net bepaalde insecten aan (bestuiving) en staan bekend als 'vluchtige organische bestandsdelen' (VOB). Een aromatische plant kan dankzij speciale klierachtige cellen, via de lucht de aromatische verbindingen vrijgeven.
De hoofdrolspeler in deze film, de essentiële oliën, is dus een extract van de plant en bevat de 'essentie' ervan, met zijn eigen unieke aard die de plant maakt tot wie en wat hij is.
Oliën zijn een dus een zeer complexe mix van aromatische verbindingen, dewelke piepkleine organische moleculen zijn die bij kamertemperatuur van vloeibare staat in een gas veranderen (VOB). 1 druppel bevat 40 miljoen triljoen van deze moleculen, om je een beeld te geven van hoe geconcentreerd dit wel is. Dit geeft ze zeer krachtige eigenschappen zoals sterk reinigende eigenschappen, beschermt tegen invloeden op het lichaam van buitenaf, heeft een medicinale en therapeutische werking én ze zijn van zichzelf anti-bacterieël!
Een essentiële olie kan bestaan uit 1 tot 1000 verschillende componenten met elk hun eigen chemische identiteit.
Bijvoorbeeld: Berk olie bestaat grotendeels uit 1 component: methyl salicylaat. Spikenard daarentegen bevat honderden componenten en Wierook bevat meer dan 65 componenten in verschillende hoeveelheden.
Elke olie heeft zijn eigen unieke chemische structuur waardoor ze direct kunnen opgenomen worden via de haarfollikels en als volgt voor een onmiddellijke reactie zorgen op de plaats waar het is aangebracht (cutaan gebruik). Bepaalde essentiële oliën kunnen ook ingenomen worden (inwendig gebruik: onder de tong, in een veggie capsule, in thee/water/koffie/…, als culinaire bereiding) waarbij ze helpen het welzijn en vitaliteit te bevorderen maar niet zonder gevaar (!). Lees je steeds goed in vooraleer je iets inneemt. Onze lever breekt niet zomaar alles af dat passeert, dus deze moeten we te vriend houden.
Als je graag meer wil leren over essentiële oliën raad ik je de opleidingen van Geert De Vuyst aan, deze zijn zeer leerrijk en mega interessant. Na deze opleiding(en) mag je jezelf gerust een pro (in wording) noemen met al een geweldig goeie achtergrond in aromatherapie (and beyond).
Hoe verkrijgen we essentiële olie uit planten?
De extractie van de essentiële olie is volledig plantafhankelijk en uniek bij elke plant. De puurheid van een olie hangt af van en kan veranderen op basis van de geografische locatie, distillatiemethode, het weer en andere factoren. Daarnaast kan de kwaliteit van een essentiële olie behouden of vernietigd worden tijdens het distillatieproces, ongeacht de selectiemethode, de verzorging en het oogstproces. Het is eigenlijk meer een vorm van kunst dan een proces net omdat aandacht voor detail en precisie vereist zijn tijdens de distillatie. Distilleerders moeten heel precies zijn en goed letten op de oogstmethoden, temperaturen, distillatietijd, de hoeveelheid druk, etc.
Over het algemeen worden de volgende 3 methoden gebruikt om deze krachtige sappen van de natuur te bekomen:
- Stoomdistillatie: de meest voorkomende extractie methode. Hierbij wordt water gekookt en de stoom hiervan gaat door het plantmateriaal. De stoom draagt dit materiaal mee door de collector waar het wordt afgekoeld en terug in het water condenseert. Oliën worden makkelijk gescheiden van het water door hun (olieachtige) structuur. Dat water is een volwaardig (bij)product, hydrolaat genaamd.
- Koude persing: deze methode gebruikt géén hitte en wordt vooral gebruikt bij (citrus) fruit omdat dit een goede manier is om de olie uit de schil te krijgen.
Uitzondering:
o Bittere sinaasappel EO, naast koude persing bekomen we ook olie door
stoomdistillatie van het blad (pomerans) en de bloem (neroli).
o Yuzu EO bekomen we ook door stoomdistillatie en niet door koude
persing ondanks het een citrusvrucht is.
- Solvent extractie: kan op alle soorten plantenmateriaal gebruikt worden maar wordt gewoonlijk enkel voor bloemen gebruikt die te fragiel zijn om het proces van stoomdistillatie te overleven. Dit noemen we een absolue.
Wat is aromatherapie?
Of geurtherapie is een alternatieve geneeswijze die gebruikt maakt van geuren. Ons geurgeheugen is namelijk sterker dan ons visueel geheugen waardoor dit een grote impact kan hebben op ons emotioneel, fysiek en mentaal (spiritueel) welzijn.
Geur is opgebouwd uit aromatische verbindingen (monoterpenen en de sesquiterpenen families). Bij het inademen/ruiken komen deze moleculen achteraan in de neus terecht waar ze binden met receptoren. Deze receptoren bevinden zich op de trilhaartjes, dewelke in verbinding staan met het hersengebied van de reuk (bulbus olfactorius).
Vanaf het moment dat we een geur oppikken bindt deze zich aan de receptoren en geven ze een signaal aan de hersenen. Op zijn beurt wordt het signaal weer doorgegeven en worden bepaalde gebieden in de hersenen getriggerd.
Onze reukzin is als enige (primitieve zintuig) rechtstreeks met onze hersenen verbonden én net daarom kunnen geuren zoveel invloed hebben op ons. Op onze hersenprocessen en op ons gedrag. Natuurlijke, pure geuren kunnen zelfs genezend werken. Dus why not give it a try?
Hoe gaat dit in zijn werk bij fysieke klachten?
Iets inademen en dan fysiek beter worden? Hmm, te mooi om waar te zijn of niet?
Onze hersenchemie brengt veranderingen in het lichaam teweeg door inademing. Essentiële oliën gewonnen uit de hars (olibanum) van de wierookboom (Boswellia) houdt je bij de les en geranium zorgt voor meer balans. Cipres helpt je om beter om te gaan met veranderingen (verhuis, andere school,…).
Door verdamping van essentiële oliën komen deze via de lucht in onze longen terecht en via fijne adertjes in onze bloedstroom. Op deze manier geef je uw immuunsysteem een sjot onder zijn gat, maak je uw luchtwegen proper, verdrijf je afvalstoffen uit je lichaam en creëer je ontspanning (Ohmmm) of net energie.
Nu je weet hoe inademing juist werkt begin dan eerst eens even met bewust worden van alle ‘ongezonde’ stoffen die we dagelijks inademen. Enkele voorbeelden: synthetische zeep/shampoo/conditioner/masker (ik noem geen namen maar denk maar al die lekkere baby shower gels, de fantastische exotische geuren in onze zepen en shampoos, surprise they’re not real); synthetische wasproducten (die in je handdoeken zitten waar je u dagelijks mee afdroogt, in je kledij…); deo’s, (de)make-up, gezichtscrémes, parfum, luchtverfrissers in je toilet thuis of op het werk, schoonmaakmiddelen, (geur)kaarsen, … En the list goes on, geen verrassing dat we allemaal kwaaltjes krijgen. Toch?
Blijf vooral verder lezen en leer hoe je van al deze synthetische brol kan afgeraken en hoe je het, je leven, of gewoon alles op een natuurlijke manier kan aanpakken.
TIP: check deze blog over hoe je veilig essentiële oliën kan aankopen.
Liefs,
Lisa
Disclaimer